Rozwój sztucznej inteligencji budzi ogromne kontrowersje na całym świecie i dotyczy praktycznie wszystkich dziedzin Internetu, sektora rozrywkowego oraz wszystkiego, co nas otacza. Może wpływać na gry, filmy, życie codzienne, a nawet tworzyć promocje dla sektora iGamingu na 50 zł bez depozytu za rejestrację. Dzisiaj jeszcze nie zdajemy sobie sprawy z pełni potencjału tej technologii, ale w ciągu najbliższej dekady może mieć wpływ na dosłownie wszystko.
Dlatego jej rozwój budzi aż takie kontrowersje, a jednym z głównych ich aspektów jest stronniczość i odpowiedzialność za podejmowane decyzje. Zarządzanie AI pod względem etycznym będzie jednym z największych wyzwań dla jej rozwoju. Pozostaje jednak pytanie, czy twórcy będą w stanie iść na ustępstwa kosztem możliwości ich technologii?
Istota problemu stronniczości sztucznej inteligencji
Kwestia stronniczości sztucznej inteligencji odnosi się do sytuacji, w której jej algorytmy mają za zadanie podjąć decyzję w sposób nieobiektywny lub z wykorzystaniem niesprawdzonych założeń. W rezultacie może się zdarzyć, że będą faworyzować konkretne grupy społeczne kosztem innych, co może prowadzić do zwiększenia różnic między nimi.
Przykładem mogą być systemy odpowiedzialne za analizę kredytową, które mogą nieświadomie dyskryminować mniejszości etniczne, gdy wprowadzone dane będą wyraźnie wskazywać na nierówności społeczne.
Inne przykłady stronniczości wykorzystania sztucznej inteligencji obejmują:
Algorytmy stosowane w zatrudnieniu – sztuczna inteligencja może preferować zatrudnianie mężczyzn, ze względu na ich zdecydowaną przewagę pod względem fizyczności. Wynik ten będzie pochodził bezpośrednio z danych, na których będzie opierać swoje decyzje.
Systemy rozpoznawania twarzy – znacznie lepiej radzą sobie z identyfikacją osób o jaśniejszej karnacji, co wynika ze znacznie większej różnorodności w danych treningowych.
Algorytmy predykcji w policji – mogą generować niepoprawne wyniki dotyczące przestępczości, biorąc pod uwagę dane treningowe pochodzące z przeszłości, ponieważ mogą odzwierciedlać uprzedzenia i wyraźną presję wobec danych grup społecznych.
To jedynie kilka przykładów, z ogromu możliwości. Jednak wystarczą, żeby dostrzec wzór, według którego problem może wystąpić.
Co sprawia, że sztuczna inteligencja jest stronnicza?
Problem może być wynikiem kilku źródeł, które opierają się na aktualnych modelach treningowych:
Dane treningowe: Odgrywają kluczową rolę, ponieważ to na ich podstawie analizują i podejmują decyzje. Świat się zmienia na naszych oczach. Grupy etniczne, które kiedyś być może stanowiły problem w danym społeczeństwie, z czasem się zasymilowały, a w ich miejsce pojawiły się nowe, dotąd nieznane problemy. Dlatego decyzje podejmowane na podstawie danych z przeszłości mogą być określane jako stronnicze.
Algorytmy: Wszystko zależy od zastosowanych algorytmów. Żeby wprowadzić do sztucznej inteligencji głębsze zastanowienie nad daną kwestią, aby algorytm nie faworyzował wyników zmierzających w danym kierunku.
Niewystarczający okres testów: Zbyt krótki czas testowania modeli sztucznej inteligencji może prowadzić do częstszych błędów przy podejmowaniu istotnych decyzji, co może obniżać jej obiektywność.
Warto także zwrócić uwagę na to, że stronniczość w pewnych wypadkach może mieć etyczne podłoże. Jeżeli trenowanie AI będzie podążało w kierunku absolutnego braku stronniczości, może to doprowadzić do odwrotnego skutku.
Może się okazać, że wszyscy – bez względu na dane znajdujące się w systemie, będą traktowani tak samo, co paradoksalnie będzie brakiem stronniczości względem osób, które pierwotnie mogłyby otrzymywać zasłużone lepsze wyniki. To z kolei mogłoby doprowadzić do zacierania granic, obniżając „wartość” wyników, doprowadzając do katastrofy.
Etyka w sztucznej inteligencji
Patrząc pod względem etycznym, kluczową kwestią będzie zapewnienie, aby sztuczna inteligencja działała na rzecz społeczeństwa – w sposób uczciwy i odpowiedzialny. Problem pojawia się w momencie, kiedy perspektywa się zmienia.
Narody z reguły są podzielone na dwa przeciwstawne obozy, które starają się wdrażać bardzo różną politykę we wszystkich dziedzinach. Jakie stanowisko w tym wszystkim ma zająć sztuczna inteligencja? Jak łatwo można się domyślić, wywoła to ogromne kontrowersje. W końcu firmy stojące za rozwojem AI mają ściśle uregulowany światopogląd. Przykładem jest, chociażby Microsoft czy Google, które obecnie najwięcej inwestują w rozwój tej technologii.
Biorąc pod uwagę te problemy, twórcy powinni działać zgodnie z konkretnymi zasadami. Tylko wtedy możemy mówić o etyce i bezstronności AI.
Przejrzystość. Modele AI powinny być maksymalnie transparentne, aby odbiorca miał pełną świadomość w podejmowaniu decyzji.
Sprawiedliwość. Algorytmy powinny stronić od dyskryminacji i dbać o równość w różnych warstwach społecznych.
Odpowiedzialność. Powinna być jasno określona granica odpowiedzialności za decyzje podejmowane przez AI.
Ochrona prywatności. Dane przetwarzane przez AI powinny być odpowiednio chronione – zgodnie z ogólnymi normami ochrony prywatności.
Czy uda się to osiągnąć i co najważniejsze, czy giganci sektora IT w ogóle będą chcieli wdrażać mechanizmy, które często będą sprzeczne z ich ideami? Czas pokaże.
Czy AI odegra kluczową rolę w rozwoju naszej cywilizacji?
Biorąc pod uwagę wszystkie powyższe zagadnienia i problemy, których w wielu przypadkach nie będzie się dało rozwiązać, trudno jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie. AI z pewnością będzie pomocnym narzędziem, które odegra jedną z kluczowych ról w rozwoju cywilizacyjnym przez kolejne dziesięciolecia. Jednak czy ostatecznie zezwolimy jej na podejmowanie decyzji, które będą oparte na sztywnych danych? To może być bardzo trudne, ponieważ bezstronność w tej kwestii jest nieosiągalna.
